Sữa mẹ là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Một khi mẹ thiếu sữa hoặc cho bú không đúng tư thế, bé rất dễ bị mất nước và tăng natri huyết – tình trạng nguy hiểm rất phổ biến song khó nhận ra. Vậy cần phải làm gì khi bé bị mất nước?

Trẻ bị mất nước hay kiệt nước là gì

Mất nước (hay kiệt nước) là khi lượng nước mất đi từ cơ thể nhiều hơn là lượng nước được nhận vào. Điều này thường xảy ra khi trẻ bị tiêu chảy nặng kèm theo nôn, cũng có thể gặp ở trẻ ốm nặng lâu ngày không ăn uống được.

Những dấu hiệu của trẻ bị mất nước

Nếu con bạn bị sốt, tiêu chảy, nôn ói hoặc đổ mổ hôi nhiều trong một ngày nóng bức hoặc sau một buổi tập thể dục quá sức thì hãy xem kỹ trẻ có biểu hiện các triệu chứng thiếu nước như dưới đây không nhé:
Khô miệng và nứt môi
Có ít hoặc không có nước mắt khi khóc
Mắt lõm
Thóp đầu của bé bị thõm
Tiểu ít, nhận thấy thông qua việc tã lâu ướt, trên 6 đến 8 giờ, hoặc chỉ thấy bé đi tiểu ra nước vàng rất ít
Không đi tiểu trên 12 giờ với trẻ lớn hoặc nước tiểu vàng đục.
Da khô, nứt
Ngủ lịm và dễ cáu kỉnh ở trẻ nhỏ
Mệt mỏi và chóng mặt ở trẻ lớn

Dấu hiệu bé đang hoặc sắp mất nước

Mất nước là khi cơ thể của bé không có đủ lượng nước theo nhu cầu. Các bé có xu hướng dễ bị mất nước hơn người lớn vì bé có khả năng mất nước vì bị nôn (trớ), tiêu chảy, sốt hoặc đổ mồ hôi. Nếu bé bị mất nước nhẹ, bạn dễ dàng bổ sung nước mà không gây hại cho bé; nếu bị mất nước nặng, bé có thể bị nguy hiểm đến sức khỏe.

Những dấu hiệu sao cho thấy bé đang hoặc sắp bị mất nước:

– Hơn 6 giờ đồng hồ, bé không làm ướt một chiếc tã.

– Nước tiểu của bé có màu sậm hơn bình thường.

– Miệng và môi của bé bị khô.

– Bé khóc mà không ra nước mắt.

– Trông bé mệt mỏi, lờ đờ.

Dấu hiệu nghiêm trọng: Mắt bé trũng xuống; chân, tay của bé có vẻ lạnh; bé ngủ liên tục hoặc quấy khóc.

Nếu bé xuất hiện dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, bạn nên nhanh chóng đưa bé đi khám. Bé có thể cần phải được truyền dịch (dung dịch điện phân) cho đến khi vượt qua khỏi tình trạng bị mất nước.

Điều trị bệnh mất nước ở trẻ sơ sinh

Điều quan trọng mà cha mẹ cần chú ý đó là nhận ra các dấu hiệu sớm cho thấy trẻ đang bị mất nước và xử lý kịp thời trước khi tình trạng nặng thêm. Những trẻ sơ sinh nên được trông chừng cẩn thận vì chúng dễ mất nước hơn so với các trẻ lớn.

Mục tiêu của việc chữa mất nước là bổ sung nước đầy đủ để đưa cơ thể trở lại trạng thái bình thường. Và như đã trình bày ở trên, việc này cũng phụ thuộc nhiều vào tình trạng và nguyên nhân gây ra mất nước ở trẻ.

Với trẻ lớn bị mất nước do hoạt động quá sức sẽ rất khát và nên được cho uống nước càng nhiều càng tốt. Nước lọc là lựa chọn tốt nhất khi bị khát trong từ 1 đến 2 tiếng. Sau thời gian này, nên cho trẻ uống nước đường và có cho một ít muối, trẻ cũng nên được nghỉ ngơi trong chỗ mát đến khi lượng nước được bù đắp đủ.

Bổ sung nước gì cho trẻ khi bị mất nước

Trẻ bị mất nước bởi tiêu chảy do các bệnh đường ruột nên được bổ sung nước với nước muối sinh lý ORS. Loại nước này dễ dàng mua tại các tiệm thuốc tây, nước này được bổ sung đường và muối để giúp bổ sung các chất cơ thể cần.

Nên dùng ORS trong vòng vài tiếng liên tục, bắt đầu bằng việc cho trẻ uống 1 đến 2 muỗng nước ORS (5 đến 10 ml) cách nhau khoảng vài phút. Thoạt nhìn thì cách này có vẻ không bổ sung đủ nước cho trẻ nhưng thực chất lượng nhỏ nước ORS có thể bổ sung ở mức gần 1 tách (237ml) trong vòng 1 tiếng. Thậm chí nếu trẻ bị nôn ói, cũng có thể bổ sung nước bằng cách này.

Với trẻ sơ sinh: nên cho bú sữa mẹ tiếp tục trong suốt quá trình bổ sung nước với ORS trừ khi bé bị nôn lập lại. ORS có thể cho bé uống xen kẽ giữa những lần cho bú mẹ. Với những trẻ nhỏ đang ăn dặm thì nên dừng việc ăn dặm trong quá trình bổ sung nước và bắt đầu cho ăn dặm lại khi trẻ không còn các triệu chứng mất nước nữa (thường là tầm vài giờ sau khi quá trình bổ sung nước kết thúc).

Trẻ lớn: nên tránh cho trẻ uống các loại nước sau: Soda, nước ngọt có ga, trà gừng, nước trái cây, nước hầm gà, nước tăng lực…Những loại nước này không được bổ sung đúng lượng đường và muối có thể khiến tình trạng của trẻ trở nên tệ hơn.

Sau khi trẻ được bổ sung nước, bạn có thể cho trẻ ăn uống lại bình thường với nhiều chất tinh bột, thịt nạc, sữa chua, trái cây và rau quả. Nên tránh các loại thực phẩm béo và nhiều đường. .
Trong trường hợp sau khi cho trẻ uống ORS hoặc các phương pháp bổ sung nước khác mà không cải thiện được tình hình, cần đưa trẻ đến bác sĩ đển được tư vấn và điều trị kịp thời.

Ngăn ngừa việc thiếu nước ở trẻ nhỏ

Cách tốt nhất để ngăn việc thiếu nước là phải bổ sung nước đầy đủ cho trẻ khi trẻ bị sốt hoặc khi trẻ hoạt động thể chất nhiều để bù đắp lại lượng nước đã bị mất đi.

Việc giữ cho trẻ luôn đủ nước cũng phụ thuộc nhiều vào hoàn cảnh. Như khi trẻ bị đau họng thì rất dễ mất nước vì trẻ rất khó ăn uống trong tình trạng như vậy. Việc giảm đau với acetaminophen hoặc ibuprofen ?có thể hữu ích, và nước lọc có thể giúp làm dịu cơn đau họng và hơn nữa còn bổ sung nước cho trẻ.

Khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi, khiến bé khó bú thì có thể thông mũi cho bé bằng nước muối sinh lý và hút dịch nhầy mũi ra. Như vậy bé đã có thể bú lại được, và bạn có thể bổ sung nước cho bé.

Bệnh sốt cũng là một nguyên nhân gây mất nước ở trẻ, và có thể kiểm soát được bằng thuốc hạ sốt.

Quan trọng là phải cho trẻ uống đủ nước trong mùa nóng. Nhất là những trẻ thường tham gia các hoạt động thể thao ngoài trời thì càng phải uống nhiều nước hơn nữa, và trong khi chơi thể thao, trẻ phải uống nước thường xuyên mỗi 20 – 30 phút.

Khát nước không phải là một dấu hiệu sớm cho thấy trẻ bị thiếu nước. Khi trẻ cảm thấy khát tức là chúng đã bị mất nước rồi đấy. Và cơn khát có thể được dập tắt trước khi lượng nước trong cơ thể được bù đắp. Đó là lý do nên cho trẻ uống nước thường xuyên kể cả khi chúng không khát để đảm bảo đủ nước cho trẻ.

Đảm bảo bé luôn được cung cấp đủ chất lỏng (qua sữa mẹ, sữa ngoài hoặc nước lọc), nhất là trong những ngày nắng nóng hoặc khi bé bị ốm. Bạn nên duy trì việc cho bé bú mẹ thường xuyên hơn. Với bé trên 4 tháng tuổi (bước vào tuổi ăn dặm), bạn có thể cho bé uống thêm chút nước lọc. Nếu bé uống nước hoa quả, bạn không nên tăng lượng nước hoa quả cho bé; thay vào đó, nên pha loãng hơn nước hoa quả (chẳng hạn, bé uống khoảng 50ml nước quả mỗi ngày thì giờ, bạn nên pha với tỷ lệ 50ml nước quả và 50ml nước lọc).

– Sốt: Nên bổ sung chất lỏng (qua sữa mẹ và nước lọc, với bé đến tuổi ăn dặm) khi bé bị sốt. Nếu bé kém bú, khó nuốt, bạn nên trao đổi với bác sĩ về việc dùng thuốc giúp hạ sốt, giảm đau cho bé.

– Tiêu chảy: Nếu mắc chứng bệnh về đường ruột, bé có thể bị mất nước vì bị tiêu chảy và nôn (trớ). Không nên cho bé uống nước hoa quả vì nó sẽ khiến tình trạng bệnh ở bé tồi tệ hơn. Bạn cũng không nên tự ý cho bé dùng thuốc chống tiêu chảy, trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Tăng cường các cữ bú trong ngày cho bé, có thể cho bé uống thêm nước với bé đã bước vào tuổi ăn dặm.

– Nôn (trớ): Virus hoặc vi khuẩn gây bệnh đường ruột có khả năng khiến bé bị nôn (trớ). Nếu bé bị nôn quá nhiều, bé có khả năng bị mất nước. Nên bổ sung cho bé từng lượng chất lỏng (sữa mẹ, với bé chưa đến tuổi ăn dặm) và thêm nước lọc (với bé đã đến tuổi ăn dặm).

Đừng để trẻ bú mẹ mất nước

Trên tạp chí Pediatrics, giới chuyên môn gọi đó là hiện tượng “mất nước tăng natri huyết” ở trẻ sơ sinh. Nguyên nhân là do trẻ không nhận đủ sữa từ mẹ. Tình trạng cạn sữa ở hai bầu vú dẫn tới gia tăng liên tục nồng độ natri trong sữa và ảnh hưởng xấu tới lượng natri ở trẻ.

“Những bà mẹ trẻ, đặc biệt là làm mẹ lần đầu, có thể gặp khó khăn trong việc duy trì đủ sữa trong tuần đầu sau sinh do các vấn đề sinh lý hoặc do đứa trẻ không có khả năng bú đủ”, tiến sĩ Michael L. Moritz, Bệnh viện Nhi Pittsburgh, cho biết. Bác sĩ nhi và các bậc cha mẹ cần nhận ra rằng một khi việc này xảy ra, nguy cơ mất nước ở bé rất lớn.

“Nếu trẻ bị mất nước, cần cho bé ăn bổ sung sữa công thức hoặc sữa mẹ từ nguồn khác”, Moritz khuyến cáo.

Moritz và cộng sự nhận thấy trong gần 4.000 trẻ sơ sinh được nuôi bằng sữa mẹ phải nhập viện trong vòng 5 năm, có 70 bé bị mất nước tăng natri huyết liên quan đến thiếu sữa. Tỷ lệ này còn cao hơn nhiều ở những trẻ lớn. Hiện nay, ngày càng nhiều người tích cực nuôi con bằng sữa mẹ, song đa số không nhận biết tình trạng mất nước ở bé.

TRUNG TÂM TẮC TIA SỮA PHỤ SẢN

Cơ sở 1: Số 6A Ngõ 6 Dốc Phụ Sản – Cầu Giấy – 0946530809

Cơ sở 2: Số 105 Láng hạ – Đống Đa – Hà Nội – 0975318871

Cơ sở 3: Số 2 Thanh Bình – Hà Đông – Hà Nội – 0912661144

Cơ sở 4: Số 11A Ngõ 54 Nghĩa Dũng – Ba Đình – Hà Nội – 0976581867

Cơ sở 5: Số 322 Ngọc Lâm – Long Biên – 0962754950

Cơ sở 6: Số 753 Trương Định – Hoàng Mai – 0962821146

Web site: https://tacsuame.com          Zalo trực tuyến: 0912661144

5% bệnh nhân cần điều trị đến lần 2 và 3 thường là các trường hợp tự chữa ở nhà bằng các mẹo và phương pháp dân gian, để kéo dài nhiều ngày dẫn đến áp xe, nhiễm trùng nên cần sử dụng thủ thuật phức tạp và kéo dài vài ngày.